Miejsca Pamięci

Prywatne więzienie Mielkego, Specjalny Zakład Karny czy Więzienie „Stasi“ (Stasi – skrót od Staatssicherheitsdienst – Służby Bezpieczeństwa Państwowego NRD) – Więzienie Bautzen II miało za czasów NRD wiele nazw – dzisiaj znajduję się tutaj miejsce pamięci. Poświęcone jest ono ofiararom obu zakładów karnych Bautzen I, znanego pod nazwą „Żółta bieda“ (Gelbe Elend) oraz Bautzen II.

Tematyczne punkty ciężkości Miejsca Pamięci Bautzen to:

• historia obu więzień w czasach NSDAP 1933–1945
• Bautzen I jako sowiecki Obóz Specjalny 1945–1956
• Więzienie „Stasi“ Bautzen II 1956–1989

Obok wielu przykładów pojedyńczych przypadków uwięzień w byłym więzieniu przestawione jest historyczne i polityczne tło każdego okresu prześladowań. Oprócz wystawy i regularnego oprowadzania odbywaję się odczyty, wykłady, rozmowy ze świadkami historii i prezentacje filmowe. Miejsce Pamięci powstało w 1993 roku z inicjatywy Bautzen-Komitee, w którym zrzeszeni są byli więźniowie. Obecnie Miejsce Pamięci objęte jest patronatem Fundacji na rzecz Saksońskich Miejsc Pamięci (Stiftung Sächsische Gedenkstätten).

Wstęp do Miejsca Pamięci Gedenkstätte Bautzen jest bezpłatny. Miejsce Pamięci można zwiedzać także indywidualnie bez przewodnika.

Na górze „Karnickelberg“ znajdującej się przy ulicy Talstraße obok dzisiejszego więzienia JVA Bautzen, w latach 1945–1949 zakopywano zmarłych, ofiary Obozu Specjalnego. Miasto Budziszyn, przy wsparciu finansowym Państwa i Landu Saksonii przy współpracy z Komitetem Bautzen–Komitee oraz Związkiem Opieki Narodowej nad Grobami Wojennymi (Volksbund Deutsche Kriegsgräberfürsorge) zorganizowało w tym miejscu mogiłę zbiorową dla ofiar komunistycznej przemocy, które zginęły w więzieniach Budziszyna.

W latach od 1992 do 1994 roku w szczególnie trudnych warunkach udało się przenieść do Mogiły i inne zmarłe ofiary obozu, pogrzebane w nieznanych dotychczas miejscach.

We wrześniu 2000 roku w bezpośrednim sąsiedztwie mogiły postawiono kaplicę.

Od roku 2003 Ścieżka Pamięci przebiegająca obok mogiły, w której pochowano zmarłych została rozbudowana i prowadzi aż do Placu Pamięci. Dzięki hojnej darowiźnie przedsiębiorcy Prof. dr Reinfrieda Pohla, który stracił ojca w Budziszynie, zostało spełnione życzenie wielu osób, a szczególnie tych, którzy przeżyli czy krewnych pomordowanych, by stworzyć godne miejsce pamięci. Figura „Pojednanie“ drezdeńskiego rzeźbiarza Alexandera Preißlera przypomina odwiedzającym o przesłaniu fundatora, że miejsce to jest miejscem wybaczenia, ale nie zapomnienia.