Budyšin bě a je politiske a duchowno-kulturne srjedźišćo Serbow. Tu nachadźeja so jich najwažniše kulturne a politiske zarjadnišća, mamy tu šule a pěstowarnju, hdźež móžeja dźěći serbsce rěčeć a rěčeć nawuknyć.

Něhdźe pjeć do dźesać procentow měšćanskeho wobydlerstwa je dźensa hišće serbskeje narodnosće. Město wuznawa so k swojim němsko-serbskim stawiznam a serbskej kulturje a pokazuje to najprjedy z dwurěčnymi taflemi wšěch dróhow a naměstow kaž tež zjawnych zarjadnišćow.

Narěčenski partner

Serbska kulturna informacija

w Serbskim domje

Sobudźěłaćerki a sobudźěłaćerjo Serbskeje kulturneje informacije wotmołwjeja na wšě prašenja k serbskim stawiznam a kulturje, organizuja kubłanske jězby za skupinske wuprawy do Budyšina a do dwurěčneje Łužicy. Wyše toho přewodźuja žurnalistow, filmowcow a druhich zajimcow z tu- a wukraja, wotměwaja wustajeńcy a klubowe wječorki w rumnosćach Serbskeje kulturneje informacije, zestajeja kulturnu protyku za dwurěčnu Łužicu a přewozmu rólu posrědkowarja k druhim serbskim institucijam.

www.ski.sorben.com

DOMOWINA – Zwjazk Łužiskich Serbow

Domowina załoži so 1912 jako třěšny zwjazk serbskich towarstwow, wot 1934 skutkuje z mjenom "Zwjazk Łužiskich Serbow". Domowina funguje jako zastupjerka zajimow serbskeho ludu. Pod tutej premisu so Domowina 1991 znowa konstituowaše jako zapisane towarstwo z nowymi wustawkami, kotrež so za zdźerženje a rozwiwanje, spěchowanje a rozšěrjenje rěče, kultury a tradicijow serbskeho ludu zasadźuje. Skutkowanje Domowiny postaja politiske stawizny a zjawny wobraz Serbow wot Prěnjeje swětoweje wójny sem. Sydło je Budyšin, jako symbol wužiwa wona wot 50tych lět sem tři lipowe łopjena, kotrež ze zdónka z wosom korjenjemi wurostu.

www.domowina.de

Dźěłowy kruh za serbske naležnosće

Dźěłowy kruh za serbske naležnosće poradźuje wyšeho měšćanostu we wšěch serbskich naležnosćach.

Serbski muzej

Jimace stawizny a žiwa přitomnosć z pisanej, bohatej kulturu a překrasnymi nałožkami – z wopytom w Serbskim muzeju zeznajeće lud Serbow z bohatymi tradicijemi. Zajimawe wustajeńcy za cyłu swójbu zeznajomjeja wopytowarja nadrobnišo ze stawiznami, rjemjesłom a narodnymi drastami, hudźbu, literaturu a wuměłstwom serbskeho ludu.

www.sorbisches-museum.de

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło

Němsko-Serbske ludowe dźiwadło je jeničke profesionelne bikulturelne jewišćo Němskeje. W programje su wšelake činohrajne produkcije w němskej a serbskej rěči, musical, balet, opery a operety kaž tež mnohe koncerty. Serbskorěčne inscenacije so simultanje do němčiny přełožuja a přez nawušne słuchatka přenjesu.

www.theater-bautzen.de

Serbski ludowy ansambl

Serbski ludowy ansambl załoži so w lěće 1952. Tři profesionalne sparty balet, chór a orchester pěstuja a wobchowaja kulturne tradicije Serbow. Zdobom so tute dale wuwiwaja a ze srědkami moderneho jewišćoweho wuměłstwa spletu. Hłowne skutkowanišćo je dwurěčna Łužica.

www.sne-bautzen.de

Serbske nowiny a časopisy

Najwjace serbskorěčnych nowinow a časopisow wudawa Ludowe nakładnistwo Domowina. K tomu słušeja hornjoserbski dźenik "Serbske Nowiny", delnjoserbski tydźenik "Nowy Casnik", měsačny časopis za serbsku kulturu "Rozhlad", měsačnje wuchadźacej časopisaj za dźěći "Płomjo" a "Płomje", pedagogiski fachowy časopis "Serbska šula" a sorabistiski fachowy periodikum "Lětopis". Nimo toho wuchadźeja časopisaj "Katolski Posoł" za katolskich a "Pomhaj Bóh" za ewangelskich Serbow.

Ludowe nakładnistwo Domowina tzwr

Wot 1958 posłužuje Ludowe nakładnistwo Domowina jako narodnostne nakładnistwo Serbow cyłkowny wobłuk serbskeho pismowstwa a sćěhuje z tym wjace hač 450lětnej tradiciji. Knihi, nowiny a časopisy wuchadźeja w hornjo- a delnjoserbšćinje a w němčinje.

www.domowina-verlag.de

Smolerjec kniharnja

Serbski rozhłós (MDR – Krajny rozhłós Sakska, Studijo Budyšin)

Radijowy sćelak MDR 1 RADIO SACHSEN - SERBSKI ROZHŁÓS wusyła tydźensce w cyłku 21,5 hodźin w hornjoserbskej rěči z regionalneho studija Budyšin.

  • Nowosće a noticy z dwurěčneje Hornjeje Łužicy poskićuje třihodźinski rańši program wotydźenja wot 5.00 do 8.00 hodź. kaž tež sobotu wot 6.00 do 9.00 hodź.
  • Njedźelu wusyła so wot 11.00 do 14.00 hodź. na kulturu orientowany swójbny program w hornjo- a delnjoserbšćinje.
  • "Satkula" za młodych připosłucharjow wot 14 do 25 lět steji kóždu póndźelu wot 20.00 do 22.00 hodź. na programje. Samostatne młodźinske wusyłanje w maćernej rěči za tajku mału ludowu skupinu kaž Serbow (ca. 40.000 w Sakskej) je po cyłej Europje jónkróćne.
  • Serbske radijowe wusyłanja MDR su tež zwonka hornjołužiskeje UKW-frekwency 100,4 MHz jako live-stream słyšeć.

Za MDR-telewiziju produkuje Krajny rozhłós w Drježdźanach pod titulom „Wuhladko“ na kóždej prěnjej soboće w měsacu połhodźinske wusyłanje w hornjoserbskej rěči z němskimi podtitulami, widźeć je wot 11.30 hodź., wospjetowanje je na naslědowacej wutorje w 5.30 hodź. a w telewiziji rbb na druhej soboće w měsacu wot 13.30 hodź. Kóždu njedźelu přińdźe k tomu tež "Pěskowy mužik" w dwukanalowym zwuku.

Serbska filmowa skupina

Studijo wjerći hłownje dokumentarne a krótkofilmy wo dźensnišim žiwjenju Serbow, wo wuznamnych wosobinach a ćežišćach kulturneho herbstwa. Nimo toho produkuja so přinoški za RBB – rozhłós Berlin-Braniborska – a jeho měsačny delnjoserbski magacin "Łužyca".

Katolske Bože mšě

Cyrkej Našeje lubeje knjenje
Cyrkwine naměsto
Fara Při Pětrowej cyrkwi 7
02625 Budyšin

  • njedźelu: 9.30 hodź.
  • prěnju a třeću wutoru w měsacu: 8.00 hodź.
  • prěni pjatk w měsacu: 18.00 hodź.
  • nyšpory w póstnym a adwentnym času kaž tež w meji a oktobrje: štwórtk 18 hodź.

Ewangelske Bože mšě

Michałska cyrkej
Serbski kěrchow
fara Serbski kěrchow 1
02625 Budyšin

  • prěnju njedźelu w měsacu: 10.00 hodź.
  • na swjatych dnjach je čas wariabelny

Rěčny centrum WITAJ

Rěčny centrum WITAJ je samostatny wotrjad Domowiny – Zwjazk Łužiskich Serbow z. t. Nadawk rěčneho centruma je, aktiwity za zdźerženje a rozšěrjenje serbskeje rěče wuwiwać. Při tym steji žiwe a awtentiske posrědkowanje serbskeje rěče w pěstowarnjach a šulach na prěnim městnje. Dźěći a młodostni maja tule móžnosć, rěč na najwyšim niwowje nawuknyć. Tež dźěći z němskorěčnych staršiskich domow móžeja rěč zrozumić a rěčeć nawuknyć. Posrědkowanje rěče wotměwa so na zakładźe wupruwowanych metodow.

www.witaj-sprachzentrum.de

WITAJ-skupina w pěstowarni "Kraj pjerachow"/"Knirpsenland"

Wot 2001 móžeja sej w pěstowarni dźěći, kotrychž starši sej to přeja, we WITAJ-skupinje serbsku rěč přiswojić. Po Witaj-principje wjedu so dźěći hrajkajo k serbsko-němskej dwurěčnosći. Wone słyša serbsku rěč a nawuknu ju w běhu krótkeho časa rozumić. K tomu so přidatne socialne, interaktiwne a kognitiwne kmanosće spěchuja. Dźěći wužiwaja móžnosće, swoje rěčne znajomosće přez programy na swjedźenjach we a zwonka pěstowarnje nałožować a pěstuja zdźerženje serbskich nałožkow.

www.awo-bautzen.de

Pěstowarnja "Jan Radyserb-Wjela"

Pěstowarnju wopytuja serbske a němske dźěći. Wšitke dźěći zeznajomjeja so ze serbskej rěču a serbskimi nałožkami. W pěstowarni dźěła šěsć skupinow po Witaj-principje. Kubłarki w tutych skupinach powědaja wot prěnjeho dnja sem konsekwentnje serbsce z dźěćimi. Wone dźěłaja po imersijskej metodźe, štoz woznamjenja tak wjele kaž "zanurjenje do rěče".

www.csb-miltitz.de

Serbski šulski a zetkawanski centrum

W Serbskim šulskim a zetkawanskim centrumje su Serbska zakładna šula z hortom, Serbska wyša šula a Serbski gymnazij zaměstnjene. Nošer je wokrjes Budyšin. Kompleks twarjenjow w sewjeru Budyšina bu w času wot 2007 do 2009 renowěrowany a rozšěrjeny.

Serbska zakładna šula
Šula za serbske a za němske dźěći, kotrež chcedźa serbsce wuknyć.

Serbska srjedźna šula
www.sorbische-ms-bautzen.de

Serbski gymnazij
www.sorbisches-gymnasium.de

Serbska fachowa šula za socialnu pedagogiku při BSZ za hospodarstwo a techniku

Serbska fachowa šula wukubłuje statnje připóznate kubłarki a statnje připóznatych kubłarjow.

Wukubłuja so kubłarki a kubłarjo.

www.bsztechnikbautzen.de

Serbski institut

Serbski institut ze sydłom w Budyšinje a wotnožku w Choćebuzu přepytuje rěč, stawizny a kulturu Serbow w Hornjej a Delnjej Łužicy. Interdisciplinarne slědźenja wusměrjeja so na specifiku a přirunowanje małych rěčow a kulturow w Europje. Jako serwisowej wobłukaj stej Sebska centralna biblioteka a Serbski kulturny archiw zjawnosći přistupnej. Biblioteka hromadźi – podobnje narodnej bibliotece – wšu serbsku a serbowědnu literaturu, archiw chowa a přistupnja bytostne dokumenty serbskeho kulturneho wuwića z nimale 500 lět.

www.serbski-institut.de